Otwarte Fundusze Emerytalne działają w Polsce od 1999 roku i miały być sposobem na zwiększenie emerytury Polaków. Jednak teraz, po 20 latach funkcjonowania, zostaną zlikwidowane. Zastąpią je Pracownicze Plany Kapitałowe, które właśnie wdrażane są w największych firmach.
Większość Polaków jest przekonana, że przyszła emerytura z ZUS nie wystarczy im na pokrycie wszystkich kosztów życia. Mało tego, niektórzy sądzą, że pieniądze otrzymywane w ramach świadczeń emerytalnych nie wystarczą nawet na sfinansowanie podstawowych potrzeb. Nie od dziś wiadomo, że emerytury będą niskie. To sprawia, że coraz więcej osób decyduje się na dodatkowe oszczędzanie na przyszłość. Polacy mają dużo rozwiązań, aby odkładać na emeryturę. Oprócz tych najbardziej znanych jak ZUS i OFE istnieją na rynku także dobrowolne ubezpieczenia emerytalne w postaci Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE) czy Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Teraz rząd wprowadził nową formę oszczędzania - program Pracownicze Plany Kapitałowe, który obejmie pracowników różnej wielkości firm.
Okazuje się, że III filar oszczędzania (IKZE i IKE), pomimo tego, że daje wiele możliwości, nie cieszy się zbyt dużą popularnością i zaufaniem Polaków. Zdecydowana większość naszych rodaków woli odkładać pieniądze na kontach osobistych, lokatach bankowych oraz na rachunkach oszczędnościowych lub po prostu trzymając je w „skarpecie”. Rozwiązaniem dylematu oszczędzania na emeryturę mają być właśnie PPK, które umożliwią odkładanie środków na prywatnych kontach.
– W Polsce brakowało dobrego, dodatkowego systemu oszczędzania na emeryturę. OFE miało być rozwiązaniem, dzięki któremu wzrosną świadczenia przyszłych emerytów, jednak system ten się nie sprawdził. Do tego środki tam zgromadzone trafiały do ZUS – przypomina ekspert https://ppk.info. – Nowym pomysłem na oszczędzanie długoterminowe ma być program Pracownicze Plany Kapitałowe. Różni się on zdecydowanie od OFE, które wkrótce zostaną zlikwidowane. W PPK środki będą gromadzone na prywatnych kontach uczestników, a wpłaty będą pochodziły z trzech źródeł: od pracodawcy, pracownika i od państwa.
OFE, czyli niespełnione nadzieje
Przez prawie 20 lat działania Otwartych Funduszy Emerytalnych liczba ich członków wzrosła do 15,8 mln Polaków. W najlepszym momencie funkcjonowania fundusze te zarządzały kapitałem w kwocie ponad 300 mld zł. OFE jest prywatną instytucją zakładaną przez Powszechne Towarzystwo Emerytalne (PTE), podlegającą nadzorowi KNF. Głównym zadaniem takiego funduszu jest efektywne pomnażanie wpłacanych do niego składek. Dana instytucja może to robić poprzez różne inwestycje (np. w akcje spółek notowanych na giełdzie). Lokata kapitału ma dać członkom wysoką stopę zwrotu. Z wypracowanych zysków uczestnicy OFE mogą skorzystać dopiero, gdy osiągną wiek emerytalny. Otwarte Fundusze Emerytalne pobierają prowizję w wysokość do 1,75% od kwoty wpłacanej składki (tzw. opłata manipulacyjna). Dodatkowo pobierana jest opłata za zarządzanie.
Jeszcze do niedawna każda pełnoletnia osoba rozpoczynająca karierę zawodową musiała zdecydować, czy chce część składki emerytalnej (15%) zostawić w ZUS, czy przekazać ją do wybranego przez siebie OFE. Jeśli pracownik nie dokonał takiego wyboru, cała składka pozostawała w ZUS.
Od powstania Otwartych Funduszy Emerytalnych nastąpiło kilka zmian w ich funkcjonowaniu, jak na przykład przekazanie części środków do ZUS, co nie spodobało się wielu członkom tego programu. W 2020 roku planowana jest likwidacja OFE. Pieniądze tam zgromadzone trafią do ZUS lub IKE. O tym, gdzie zostaną przekazane, zdecydują członkowie OFE.
PPK a OFE – różnice
Pracownicze Plany Kapitałowe to program, którego założeniem jest gromadzenie dodatkowych środków, aby zapewnić bezpieczeństwo finansowe Polaków po przejściu na emeryturę. System ten jest nowością i różni się od wszystkich działających obecnie na rynku programów oszczędnościowych, w tym także od OFE. Przede wszystkim uczestnictwo w PPK, w odróżnieniu od Otwartych Funduszy Emerytalnych, jest dobrowolne. Pracownik zostaje automatycznie zapisany do programu przez pracodawcę, jednak może się z niego wypisać w każdej chwili, składając odpowiednią deklarację.
Należy podkreślić, że środki gromadzone w ramach PPK będą prywatną własnością uczestnika i będą odkładane na jego prywatnym koncie. Wypłata oszczędności jest przewidywana po ukończeniu 60 lat przez uczestnika, jednak możliwe jest to również wcześniej na określonych warunkach, co nie wchodziło w rachubę w przypadku OFE.
Sposób zarządzania i inwestowania pieniędzy członków obydwu programów jest podobny. Jedyną różnicą jest metoda rozłożenia ryzyka. OFE często podejmowały ryzykowne strategie inwestycyjne. W PPK stawia się na Fundusze Zdefiniowanej Daty ograniczające ryzyko inwestycyjne wraz z wiekiem pracownika. Kolejną różnicą między OFE a PPK są opłaty. W przypadku nowego programu będą one nawet siedmiokrotnie niższe niż w Otwartych Funduszach Emerytalnych. Czy zatem Pracownicze Plany Kapitałowe będą bardziej opłacalne? Wysokość oszczędności można oszacować już teraz, korzystając na przykład z kalkulatora na stronie https://ppk.info/strefa-pracownika/kalkulator/.
Program PPK ma być rozwiązaniem, które wesprze istniejące programy oszczędzania na emeryturę. System będzie działał inaczej niż OFE, ponieważ będzie niezależny od ZUS. Dodatkowo warto zauważyć, że składki gromadzone na kontach uczestników PPK będą pochodziły od pracodawcy, państwa i od samego pracownika. To może być duża zachęta do uczestnictwa w tym programie.
