Lany Poniedziałek z Niedźwiedziami i Siwkami. Zobacz jak to wyglądało 40 lat temu [ZDJĘCIA, WIDEO]

W tradycyjnych wielkanocnych pochodach chodzili: jeździec na koniu, niedźwiedź, bocian, kominiarz, diabeł, dziad, baba, nieżywy, grajek, Żyd i Cygan. Pojawiała się również Pan Młody i Panna Młoda, chłop i baba i tzw. półtora nieszczęścia. Obecnie liczba postaci znacznie się zwiększyła, choć trudno wśród nich znaleźć bociana, nieżywego, Żyda czy Cygana, to pojawiły się takie, które znany z popkultury - np. Myszka Miki czy czarownice. Tradycję najczęściej podtrzymują strażacy, ale to niejedyni mundurowi, jakich można zobaczyć w barwnym pochodzie. Bardzo często pojawia się policjant, bywa też ksiądz.

Niedźwiedzie, Siwki, Popielorze. Tradycje Lanego Poniedziałku na Ziemi Jarocińskiej

Dawniej za zebrane datki wieczorem organizowano wspólną zabawę i tańce, teraz pieniądze przeznaczane są na jakiś - najczęściej charytatywny - cel. W Witaszycach druhowie będą zbierać datki na windę dla Michałka Jędrasiaka. Kiedyś w trakcie obchodzenia wsi śpiewano tradycyjne przyśpiewki. Teraz o obecności przebierańców świadczy bardziej zamieszanie i hałas. Zwyczaj ten daje wiele radości zarówno tym, którzy chodzą w korowodach, jak i odwiedzanym mieszkańcom wiosek. A jeśli dodatkowo przyniesie to szczęście, bo temu ma służyć zarówno uderzanie czapą niedźwiedzią w głowę, czy brudzenie sadzą, to warto ten zwyczaj tym bardziej kultywować.

W Górze czy Cielczy, gdzie ten zwyczaj jest bardzo mocno zakorzeniony, przygotowania do Niedźwiedzi zaczynają się kilka miesięcy wcześniej, bo już w czasie żniw trzeba zabezpieczyć długą słomę do wyplatania powrósła, którą oplata się główną z postaci. Tworzenie nakrycia głowy to też wyjątkowa sztuka, którą znają już nieliczni. Kiedy w czasie pandemii ta tradycja nie mogła być kultywowana, mieszkańcy z utęsknieniem czekali na tych wyjątkowych wielkanocnych gości.

W archiwalnym nagraniu ze zbiorów poznańskiego oddziału TVP możecie zobaczyć, jak ciekawe było to świętowanie 40 lat temu. W trakcie pochodu przygrywała kapela dudziarska założona przez Franciszka Szymkowiaka w składzie: Władysław Szymkowiak (skrzypce podwiązane) oraz Adam Pawlicki i Zdzisław Marecki (dudy wielkopolskie). Data zapisana na jednym z rekwizytów wskazuje na Lany Poniedziałek (23 kwietnia) 1984 roku.  

Postacie, które są najbardziej tradycyjne i powtarzają się w każdym pochodzie:

• niedźwiedź - postać owinięta grochowinami lub powrósłami ze słomy, prowadzona na powrozie lub na łańcuchu przez opiekuna, który zachęca go do tańca i psot
• jeździec na koniu - tzw. „siwek” (od którego pochodzi nazwa zwyczaju) - postać, która pierwotnie przypominała krakowskiego Lajkonika, ale była jednak uboższa i mniej kolorowa, w wersji współczesnej zastępowana różnymi środkami lokomocji - np. traktorem ozdobionym wizerunkami koni
• kominiarz i diabły - murzą sadzą na szczęście napotkanych mieszkańców i gapiów, aby zagwarantować im szczęście na cały rok, osoby brudzone często się przed tym wzbraniają, co stanowi element zabawy
• dziad i baba - w tej parze często za kobietę przebierał się również mężczyzna
• grajek - akompaniował tańczącej parze

Na Ziemi Jarocińskiej „Niedźwiedzie” i „Siwki” odbędą się w:

• Cielczy - ok. godz. 12.00, początek na ul. Sienkiewicza, przy stawie (okolice Rolmexu), dalej przejdą do ul. Nowej w stronę Radlina, następnie pod górkę, końcówką ulicy Szkolnej do obwodnicy i ul. Wąską do „lustra”. Druga część trasy od ulicy Wąskiej prowadzona będzie według starego planu
• Łuszczanowie - godz. 13.00, początek przy ul. Łąkowej w Łuszcznowie, potem ul. Leśna w Wilkowyi i Długa do końca miejscowości
• Witaszycach - od godz. 12.00, początek od ul. Zielonej, Słupskiej i Październikowej, a później dalej ul. Żużlową, Cmentarną, Jarzębinową, Radosną, Pogodną, Piaskową, Mostową, Cukrowniczą, Wiatraczną, Michała, Szkolną, Ceglaną, Zakrzewską, Roszarniczą, Okólną, Mickiewicza, Słowackiego, Leśną, Sienkiewicza, Wolności, Stawną i Zapłocie
• Golinie - ok. godz. 12.00, zaczynają od końca ulicy Ogrodowej, później Jarocińską na nowe osiedle (po lewej od strony Jarocina) a dalej w ul. Piaskową, Zakrzewską, Wolności, Mostową, Dworcową do Zagajkowej, 1 Maja, Sportową, Słoneczną do Dworcowej i na koniec do remizy OSP
• Górze - w Lany Poniedziałek od godz. 13.00, rozpoczynają od ul. Jarocińskiej (od strony Jaraczewa), następnie ul. Zalewska, Nowowiejska, Dworcowa i Polna, ale przebierańcy chodzą tutaj również w Wielkanoc 
• Woli Książęcej - początek o godz. 12.00, grupa wyrusza sprzed remizy OSP i będzie poruszała się po wiosce w kierunku  Jarocina 
• Magnuszewicach - początek o godz. 12.30
• Twardów - początek o godz. 12.00

ZOBACZ RÓWNIEŻ:

Droga Krzyżowa ulicami Jarocina przygotowana przez parafie Chrystusa Króla i św. Marcina [ZDJĘCIA]

Ekstremalna Droga Krzyżowa w parafii św. Marcina w Jarocinie [ZDJĘCIA]

Imponujące Misterium Pasyjne u franciszkanów w Jarocinie [ZDJĘCIA, WIDEO]

Szanowni Internauci. Komentujcie, dyskutujcie, przedstawiajcie swoje argumenty, wymieniajcie poglądy - po to jest nasze forum i możliwość dodawania komentarzy. Prosimy jednak o merytoryczną dyskusję, o rezygnację z wzajemnego obrażania, pomawiania itp. Szanujmy się.