Zanieczyszczenia powietrza są jedną z przyczyn niepłodności. Rośnie też liczba dzieci, które rodzą się z wadami wrodzonymi, m.in. wadami serca, jamy brzusznej oraz centralnego układu nerwowego.
- Od wielu lat jesteśmy jednym z kilku krajów w Europie o najniższym przyroście naturalnym. Dlatego kwestia niepłodności, diagnozowania jej oraz leczenia oraz naszych starań, aby nas, Polaków, było więcej, jest bardzo istotna - mówi prof. dr hab. n. med. Dorota Darmochwał-Kolarz, dyrektor Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Wyniki badań wskazują, że zanieczyszczenia powietrza wpływają na prokreację.
- Powstają reaktywne formy tlenu, substancje, które zaburzają gospodarkę hormonalną, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, tworzą się uszkodzenia DNA, w związku z tym mamy zwiększone ryzyko defektów komórek rozrodczych - dodaje profesor.
Dowodem na to, że czynniki środowiskowe mają wpływ na płodność mężczyzn, jest to, że co kilka lat aktualizowane są normy parametrów nasienia męskiego. Te normy, według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) - w ostatnich kilkudziesięciu latach - ulegają obniżeniu. Dotyczą one zarówno liczby plemników, odsetka prawidłowych plemników, plemników o prawidłowej ruchomości, o ruchu postępowym - wszystkich tych parametrów, które brane są pod uwagę podczas oceny nasienia męskiego. Badania wykazały, iż ekspozycja na zanieczyszczone powietrze sprawia, że ruchliwość plemników jest mniejsza. Zwiększa się też odsetek plemników o nieprawidłowej budowie.
Czynniki środowiskowe mają także bardzo niekorzystny wpływ na funkcje tarczycy.
- My kiedyś tego nie monitorowaliśmy. Od kilku lat nas, położników - ginekologów, obowiązują pewne standardy opieki nad kobietą ciężarną. Teraz jest tak, że każda kobieta, która zgłasza się do nas na początku ciąży, ma zlecanych szereg, wśród nich - TSH. To pozwala nam na ocenę, czy mamy do czynienia u pacjentki z zaburzeniami funkcji tarczycy - mówi prof. Dorota Darmochwał-Kolarz.
Okazuje się, że młode kobiety, bez żadnych obciążeń, schorzeń wikłających ciążę, wydawałoby się - całkiem zdrowe - bardzo często mają podwyższone TSH.
- To oznacza, że mamy do czynienia z subkliniczną lub kliniczną (objawową, zwaną też chorobą Hashimoto) niedoczynnością tarczycy. Na pewno czynniki środowiskowe mają wpływ na nieprawidłową funkcję tarczycy u tych pacjentek. Jest to jedna z chorób autoimmunologicznych - dodaje profesor.
Wiele pacjentek w wieku rozrodczym boryka się z nieprawidłową funkcją tarczycy, która może przyczyną niepłodności lub powtarzających się strat wczesnej ciąży. Kolejnym problemem endokrynologicznym jest hiperprolaktynemia (zbyt wysoki poziom prolaktyny), również często stwierdzana u pacjentek borykających się z problemem płodności. U tych pacjentek często również stwierdza się zaburzenia funkcji tarczycy.
Zanieczyszczenie powietrza może prowadzić do zwiększenia odsetka urodzeń dzieci z wadami wrodzonymi (m.in. wadami serca, wadami jamy brzusznej, wadami centralnego układu nerwowego).
- Chodzi tu szczególnie o te drobiny, które potrafią dostać się nie tylko do krążenia matczynego, ale poprzez jednostkę matczyno-płodową, poprzez łożysko, do krążenia płodowego - mówi prof. Dorota Darmochwał-Kolarz.
U tych kobiet w ciąży, które są narażone na zanieczyszczenia powietrza, częściej dochodzi do ograniczenia wzrastania wewnątrzmacicznego płodu i do niskiej masy urodzeniowej dzieci. Częściej narażone są też na wcześniejsze zakończenie ciąży. W tej grupie pacjentek zaobserwowano większy odsetek porodów przedwczesnych. Natomiast noworodki urodzone z tych częściej narażone są na infekcje układu oddechowego, astmę. Mają gorsze zdolności poznawcze.
Szacuje się, że w Polsce jest 20 % par niepłodnych w wieku rozrodczym, a więc ok. 1,5 mln par.
Przyczyny niepłodności:
- anatomiczne,
- genetyczne,
- endokrynologiczne,
- immunologiczne,
- trombofilie,
- infekcyjne,
- środowiskowe, w tym - zanieczyszczenia powietrza.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ok. 60-80 mln par na świecie dotkniętych jest stale lub okresowo problemem niepłodności.
