Używanie pieców kaflowych po nowym roku będzie nielegalne. Ile ich mamy i co mają zrobić właściciele w tej sytuacji? [SONDA]

Zegar tyka coraz szybciej dla starych palenisk. Mimo że termin wymiany „kopciuchów” jest tuż, tuż, w lokalach prywatnych i komunalnych w powiecie jarocińskim i gminie Nowe Miasto, wciąż dymi kilkaset pieców kaflowych niespełniających norm. 

Terminy likwidacji „kopciuchów” i kary jakie grożą za ich używanie

O ile użytkownicy kotłów 3. i 4. klasy mają czas na modernizację do 2028 roku, a posiadacze pieców 5. klasy mogą spać spokojnie, to właściciele tzw. miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń muszą się spieszyć. 

Dla pieców kaflowych, kominków oraz popularnych „kóz” kluczową datą jest 1 stycznia 2026 r. Warto przy tym pamiętać, że okres ochronny dla kotłów bezklasowych (tzw. kopciuchów) minął bezpowrotnie na początku 2024 roku i ich użytkowanie w świetle prawa jest już nielegalne.

Ignorowanie przepisów antysmogowych wiąże się nie tylko z ryzykiem zanieczyszczania powietrza, ale również z poważnymi konsekwencjami finansowymi. 

Uprawnieni urzędnicy oraz strażnicy miejscy i gminni mają prawo do przeprowadzania kontroli, a za stwierdzone nieprawidłowości grozi mandat w wysokości do 500 zł. W skrajnych przypadkach, jeśli sprawa trafi na drogę sądową, grzywna za brak wymiany nieekologicznego pieca może wynieść nawet 5.000 zł. 

Ile pieców kaflowych jest w poszczególnych gminach?

Modernizacja ogrzewania w zasobie komunalnym to niemałe wyzwanie finansowe dla samorządów. Jak podkreślają samorządy, „wymiana starych pieców odbywa się sukcesywnie, jednak jest w pełni uzależniona od możliwości finansowych”.

Przyznają też, że „w tym roku nie rozpoczną już kolejnych inwestycji związanych z wymianą źródeł ciepła, bo przeszkodą jest rozpoczęty już sezon grzewczy”.

Jak sytuacja z „kopciuchami” wygląda w poszczególnych gminach?

JAROCIN
Jak informuje jarociński magistrat, większość budynków, w których są jeszcze źródła ogrzewania starego typu, została ujęta w projekcie termomodernizacji, na który gmina uzyskała dofinansowanie zewnętrzne. 

„W ramach tej inwestycji przewidziana jest również wymiana systemów ogrzewania” - wyjaśnia urząd miejski.  

Gmina Jarocin posiada w swoich zasobach mieszkania komunalne i socjalne, w których łącznie znajduje się 10 pieców kaflowych. Jeden z budynków, w którym znajduje się sześć pieców kaflowych, planowany jest do  wyłączenia.

„Dla pozostałych budynków i mieszkań będą sukcesywnie przygotowywane odpowiednie projekty, a środki na ich realizację są zabezpieczone w budżecie gminy” - informuje magistrat.

Corocznie gmina realizuje także program „Wymień Piec”, którego celem jest wspieranie mieszkańców w zastępowaniu nieekologicznych źródeł ogrzewania - w tym pieców kaflowych - nowoczesnymi i ekologicznymi systemami grzewczymi.

„W ramach programu mieszkańcy mogą ubiegać się o dofinansowanie kosztów wymiany źródła ciepła na rozwiązania podnoszące efektywność energetyczną budynków” - zaznacza urząd. 

KOTLIN
Na terenie gminy Kotlin jest 212 pieców kaflowych, w tym w zasobach komunalnych i socjalnych - 12. Szacunkowy koszt ich wymiany to około 300.000 tys. zł. 

„Gmina zamierza w miarę możliwości finansowych sukcesywna wymieniać „kopciuchy” w budynkach, które do niej należą” - informuje wydział ochrony środowiska kotlińskigo urzędu. 

Od listopada 2024 r. w gminie Kotlin obowiązuje uchwała rady gminy, która wprowadza możliwość pozyskania przez mieszkańców dotacji na zadania z zakresu poprawy jakości powietrza (wymiany starych źródeł ogrzewania - przyp. red.). 

„Na rok 2026 przeznaczono w budżecie gminy 100.000 zł na ten cel. W gminie funkcjonuje też punkt informacyjno-konsultacyjny programu „Czyste Powietrze”, z którego też można uzyskać dofinansowanie na ten cel” - wyjaśnia Urząd Gminy w Kotlinie.  

JARACZEWO
Zgodnie z danymi z Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków na terenie gminy Jaraczewo eksploatowanych jest 196 pieców kaflowych, w tym 3 w zasobach komunalnych, które są administrowane przez Komunalny Zakład Budżetowy. 

„W chwili obecnej trwa analiza ewentualnych kosztów wymiany tych pieców i możliwości finansowania” - informuje urząd w Jaraczewie. 

I zapewnia, że gmina wspiera mieszkańców w kwestii wymiany pieców poprzez działalność Punktu Konsultacyjno-Informacyjnego w ramach programu „Czyste Powietrze”. 

„Pracownicy tutejszego urzędu pełnią również funkcje Operatorów Gminnych, wspierając mieszkańców na każdym etapie  począwszy od informacji o zasadach programu, wypełnienia wniosku, aż  do rozliczenia dotacji. Punkt czynny jest od poniedziałku do piątku w godzinach pracy urzędu.”  

Do końca września w ramach programu mieszkańcy gminy Jaraczewo złożyli 200 wniosków i zrealizowali 129 przedsięwzięć na łączą kwotę dotacji 2.386.018 zł.

NOWE MIASTO
Na terenie gminy Nowe Miasto zinwentaryzowanych jest 299 pieców kaflowych, w tym 46 w zasobach komunalnych i socjalnych. 

„Koszt wymiany pieców w lokalach należących do gminy zależy od przyjętego rozwiązania technicznego, na przykład podłączenie do instalacji centralnego ogrzewania, montaż ogrzewania elektrycznego, gazowego lub pompy ciepła, a także od zakresu robót towarzyszących, takich jak modernizacja instalacji wewnętrznych, przewodów kominowych czy instalacji elektrycznej. Na obecnym etapie gmina nie posiada możliwości finansowania realizacji tego zadania” - wyjaśnia nowomiejski urząd gminy. 

I zaznacza:

„Gmina rozważa wsparcie mieszkańców w zakresie wymiany pieców kaflowych poprzez pomoc informacyjną i doradczą w zakresie dostępnych programów dofinansowania”

ŻERKÓW
Zgodnie z danymi zgromadzonymi w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, na terenie gminy zinwentaryzowano łącznie 236 pieców kaflowych.

„W zasobach komunalnych i socjalnych gminy znajduje się 6 pieców kaflowych, przy czym są to urządzenia nieczynne, które nie stanowią głównego źródła ogrzewania budynków, dlatego gmina nie przewiduje ich wymiany” - podaje żerkowski urząd miejski.  

Gmina przewiduje dwie formy wsparcia dla mieszkańców w zakresie wymiany nieekologicznych źródeł ciepła. Obejmują one:

• Dofinansowanie z gminnej dotacji celowej na wymianę nieekologicznych źródeł ciepła (kotłów lub pieców na paliwo stałe) i zastąpienie ich źródłami proekologicznymi w wysokości 50% kosztów kwalifikowalnych, jednak nie więcej niż 4.000 zł.
• Wsparcie w zakresie składania wniosków w ramach działalności punktu konsultacyjnego programu „Czyste Powietrze”.