W Wielkopolsce znani są pod różnymi nazwami. Najczęściej określani są jako Niedźwiedzie, Murzyny i Siwki. Zwyczaj znany w naszym regionie jest podobny do tradycji "wodzenia Niedźwiedzia", które praktykowane jest z kolei na Śląsku. Pojawienie się kolorowego pochodu przebierańców miało przynosić szczęście. Teraz to też ciekawy element kulturowy. Wiele osób przyjeżdża w Poniedziałek Wielkanocny specjalnie po to, aby zobaczyć to szczególne widowisko.
Skąd nazwa tego zwyczaju?
Nazwa Niedźwiedzie związana jest z jedną z charakterystycznych postaci. Niedźwiedź to postać przebrana w kostium zrobiony ze sznurów plecionych ze słomy. Ci, którzy organizują ten zwyczaj muszą rozpocząć przygotowania już rok wcześniej, ponieważ słoma w balotach nie nadaje się na powrósło. Potrzebne są długie, niepołamane źdźbła. Dlatego pozyskuje się ją w tradycyjny sposób ścinając zboże kosą. Samo tworzenie stroju dla niedźwiedzia jest pracochłonne i wymaga szczególnych umiejętności. Wyzwaniem jest zrobienie wysokiej, szpiczastej czapy, która jest charakterystyczna dla tej postaci. W wielkopolskim zwyczaju dopatruje się podobieństwa do "wodzenia Niedźwiedzia", które praktykowane jest na Śląsku. Korzeni obu dopatruje się w tym, że kiedyś w cygańskich taborach wożono te zwierzęta, a ich pojawienie się w obejściu miało przynosić szczęście. Nasi przebierańcy też mieli przynosić pomyślność gospodarzom. Teraz jest to jednak bardziej wydarzenie kulturowe. Wiele osób przyjeżdża specjalnie do wiosek, w których pojawia się pochód, aby zobaczyć ich na własne oczy i zrobić zdjęcia. Nazwa murzyni lub murzyny pochodzi od słowa "murzyć" w znaczeniu "brudzić". A Siwki? Od koni. Ten element często umieszczany jest jeszcze np. na ciągnikach ;przy wozach, którymi jeżdżą przebierańcy.
Niedźwiedzie zwykle ze strażakami
Niedźwiedzie to dziedzina zdecydowanie męska. Nawet baba, która zwykle tańczy z dziadem przy akompaniamencie akordeonisty, to różnież mężczyzna. W większości wiosek o podtrzymanie tradycji dbają zwykle członkowie Ochotniczych Straży Pożarnych. Pochody organizowane są również przez sołectwa, a nawet przez grupy znajomych. Te najbardziej okazałe można zobaczyć w Górze, Cielczy i Golinie. Niedźwiedzie chodzą też po Łuszczanowie i Noskowie. Wielu mieszkańców nie może się już ich doczekać, ponieważ przez dwa ostatnie lata organizacja pochodu była niemożliwa z uwagi na pandemię koronawirusa. Po raz pierwszy po długiej przerwie przebierańcy pojawią się dzisiaj w Osieku. Będą też w Magnuszewicach.Wśród przebierańców jest również milicjant. Pan władza może wystawić mandat za nieisteniejące przewinienie czy problem zauważony w obejściu. Ma prawo zatrzymywać również samochody poruszające się po okolicy Groźne są też czarne postacie z rękami umazanymi sadzą. Od kary i ubrudzenia można się jednak wykupić. Mile widziane są pieniądze, ale często też inne dobra np. jajka. Nie da się ukryć, że w grę wchodzą też napoje wyskokowe ;-)... W Lany Poniedziałek bawią się wszyscy. Zarówno ci, którzy chodzą, jak i ci, których odwiedzają Niedźwiedzie.
Gdzie można będzie spotkać Niedźwiedzie w okolicach Jarocina?
- Najwcześniej Niedźwiedzie pojawią się w Noskowie. Grupa zbierać się będzie już o godz. 11.00 przy ul. Koźmińskiej 26. Pół godziny później wyruszą od końca ulicy Szkolnej. Większość grup rozpocznie swoją działalność w południe.
- W Cielczy przebierańcy wyruszą o godz. 12.00 z ulicy Sienkiewicza 54, czyli z placu przy stawie, niedaleko firmy Rolmex. Również w południe pojawią się Niedźwiedzie w Górze i Golinie.
- W Golinie trasa została szczegółowo zaplanowana. Start od ulicy Ogrodowej, następnie Jarocińska i osiedle Wojska Polskiego, Grunwaldzaka, Świerczewskiego. Korowoód chce w tym roku dotrzeć też na Brzozową, Sosnową, Klonową oraz Bukową i przez Piaskową do Zakrzewskiej. Kolejna trasa już taka sama, jak w poprzednich latach. Będzie wiodła przez Wolności, Mostową, Dworcową do Zagajkowej, 1 Maja, Sportową, Słoneczną i Krótką oraz Dworcową do remizy. Zebrane fundusze mają być przeznaczone m.in. na zakup sprzętu na wyposażenie nowego samochodu GBA który jeszcze w tym roku trafi do jednostki OSP w Golinie.
- W Magnuszewicach Niedźwiedzie rozpoczyną od godz. 13.00. Grupa wyruszy spod remizy OSP.
- O tej samej godzinie korowód wielkanocny zacznie odwiedzać mieszkańców Osieka i Łuszczanowa.
Najbardziej rozpoznawalne i przy okazji słynne są chyba Niedźwiedzie z Cielczy. Kilka lat temu reporterzy portalu jarocinska.pl zrealizowali nagrodzony dokument o ludziach tworzących i podtrzymujących tradycję. ZOBACZ WIDEO
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.