Historia miasta:
GMINA JAROCINPołożenie miasta:51° 58" N ; 17° 30" E Województwo: Wielkopolskie Powiat: Jarociński Prawa miejskie: od 1257 roku Burmistrz: Adam Pawlicki Strona urzędu: www.jarocin.pl Powierzchnia: 200,23 km2 Ilość sołectw: 23 Liczba mieszkańców miasta: 25.821 osób Liczba mieszkańców miasta i gminy: 45.150 osób Adres i kod pocztowy: Urząd Miejski w Jarocinie 63-200 Jarocin al. Niepodległości 10 Telefon / Fax 062 747 26 11, 062 747 28 96 062 747 22 25 Adres e-mail: office@jarocin.pl Gminy partnerskie: Libercourt (Francja) Oleksandrija (Ukraina) Schlűchtern (Niemcy) Korkuteli (Turcja) Hatvan (Węgry) Veldhoven (Holandia) |
Teren obecnego Jarocina był zasiedlony przez ludzi już w okresie 8000 – 4000 lat p.n.e. Istnieją także ślady osadnictwa kultury łużyckiej w północnej części obecnego miasta (z kulturą łużycką wiąże się m. in. gród w Biskupinie). Bytowanie ludzi na obszarze Jarocina i najbliższej okolicy co najmniej od epoki żelaza miało charakter trwały. Pierwsza wzmianka o Jarocinie pochodzi z 1257 roku, jednakże miejscowość musiała istnieć już wcześniej, o czym świadczy między innymi odkryty w 1878 roku skarb srebrny datowany na lata 1012 – 1014. Dokument z 1257 roku, który zawiera pierwszą wzmiankę o Jarocinie, to wydany przez księcia Bolesława Pobożnego immunitet dla kasztelana kaliskiego Janka z rodu Zarembów, właściciela Jarocina. Immunitet ten pozwolił Jankowi m.in. na pobieranie cła od przejeżdżających z towarami.
Średniowieczny Jarocin był miejscowością położona na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych, posiadającą plac targowy oraz komorę celną. Dzięki korzystnemu położeniu szybko się rozwijał. Na wyprawę malborską podczas wojny trzynastoletniej miasto wystawiło 10 zbrojnych, co pozwala ocenić je jako jeden ze średnich ośrodków miejskich ówczesnej Wielkopolski. Miasto, jakkolwiek własność Zarembów, miało własny samorząd z dziedzicznym wójtem.
Wygląd średniowiecznego Jarocina do dziś łatwo odczytać z jego starówki. W miejscu dzisiejszego Skarbczyka znajdowała się rezydencja właścicieli. Miasto posiadało od XVI w. murowany kościół p.w. Św. Marcina (wcześniej drewniany). Kolejny kościół, p.w. Św. Ducha, powstał jako fundacja na rzecz ubogich przy drodze do Wilkowyi. Jego ruiny można podziwiać po dziś. Pewnym wstrząsem w historii miasta było spalenie rezydencji właścicieli podczas wojny domowej po śmierci króla Kazimierza Wielkiego. Rezydencja nie została odbudowana, pozostała po niej murowana wieża mieszkalna – to właśnie dzisiejszy Skarbczyk
W roku 1396 Zarembowie sprzedali Jarocin. Od tego czasu miasto miało różnych właścicieli. Pomimo tego rozwijało się, w czym ważną rolę odgrywał cotygodniowy targ i jarmarki odbywające się siedem razy w roku. W Jarocinie istniała szkoła parafialna, a jarocińskich studentów można znaleźć na uniwersytetach w Pradze i Krakowie.
W czasach nowożytnych Jarocin podzielił niestety losy wielu miast polskich podupadłych po Potopie szwedzkim. Nie bez wpływu pozostały też rabunki wojsk podczas Wielkiej Wojny Północnej i wojen późniejszych, a także pożary i towarzyszące wojnom epidemie. W 1661 roku miało miejsce ważne dla historii miasta wydarzenie. Andrzej Przyjemski, chorąży kaliski, sprzedał Jarocin sędziemu grodzkiemu kaliskiemu, Andrzejowi Radolińskiemu. Rodzina Radolińskich związana była od tego czasu z Jarocinem po rok 1945.
W wyniku II rozbioru Polski Jarocin znalazł się pod panowaniem pruskim, pod którym pozostawał, z wyjątkiem okresu Księstwa Warszawskiego, do 1918 roku. Miasto miało udział w działalności niepodległościowej. Podczas Powstania Wielkopolskiego 1806 roku, na wieść o zbliżaniu się zwycięskich wojsk napoleońskich, dziedzic Jarocina Franciszek Radoliński wstąpił do pospolitego ruszenia województwa kaliskiego obejmując dowództwo chorągwi. Jarocin stanowił ważny punkt przerzutu ochotników i broni do Kongresówki podczas powstań Listopadowego i Styczniowego. Podczas Powstania Wielkopolskiego 1848 roku powstańcy jarocińscy wraz z pleszewskimi pod dowództwem Białoskórskiego przyczynili się w decydującym stopniu do zwycięstwa pod Miłosławiem. Pod rządami zaborcy miasto rozwijało się w dalszym ciągu. W 1805 roku oddano do użytku murowany Ratusz, wówczas trzypiętrowy, zwieńczony figurą Temidy. Obecny swój kształt jarociński Ratusz zawdzięcza przebudowom z 1854 i 1907 roku. Obecnie ma w nim siedzibę między innymi rada gminy, Urząd Stanu Cywilnego i Muzeum Regionalne.
Ważną pamiątką po tym okresie jest też położony w Parku Miejskim im. Radolińskich pałac Radolińskich, zbudowany w latach 1847 – 1851, zaś w latach 1911 – 1912 gruntownie przebudowany według projektu A. Frietchke'go (ostatecznie prace zakończono w 1918 roku). Na uwagę zasługuje również wspomniany park w stylu angielskim pochodzący z XIX wieku.
W 1887 roku utworzono Powiat Jarociński, z którym wiąże się wybudowanie w 1892 roku siedziby władz, obecnie mieszczącej Urząd Miasta oraz Starostwo Powiatowe. Utworzenie powiatu było jednym z czynników wpływających na rozwój miasta. Kolejnym istotnym czynnikiem była kolej żelazna, która połączyła Jarocin z Wrocławiem, Poznaniem, Lesznem, Śremem, Gnieznem i Ostrowem Wielkopolskim. W 1903 roku zbudowano gazownię miejską i wprowadzono oświetlenie gazowe, w 1912 roku pojawiły się wodociągi i kanalizacja. Wzrastała liczba ludności. Warto dodać, że jarociński dworzec był pierwszym w Wielkopolsce oświetlonym elektrycznie (prąd pochodził z elektrowni kolejowej). W 1914 roku do jarocińskich koszar wprowadził się 46 Infanterie – Regiment (pułk piechoty) Graf Kirchbach. W rzeczywistości, ze względu na I wojnę światową, w Jarocinie stacjonował jedynie batalion zapasowy pułku.
Wraz z zaostrzaniem się polityki germanizacyjnej wzrastał opór ludności polskiej. Podczas pokazowej lekcji religii w języku niemieckim, urządzonej w 1883 roku, uczniowie odmówili odpowiadania po niemiecku. Strajki szkolne miały także miejsce w 1906 roku. Powstawały polskie organizacje: Sokół, skauting, Towarzystwo Przemysłowe, Towarzystwo Śpiewacze, Bank Spółdzielczy i inne. W 1918 roku w Jarocinie funkcjonował Powiatowy Komitet Obywatelski, zaś w koszarach Tajna Organizacja Wojskowa „Jedność”. Dziełem „Jedności” było powstanie w Jarocinie pierwszej w Wielkopolsce Rady Robotniczo – Żołnierskiej i pierwszego pod zaborem pruskim polskiego oddziału wojskowego, który stał się zalążkiem jarocińskiego batalionu powstańczego. Jego kompanie jako odwód Dowództwa Głównego Wojsk Wielkopolskich okryły się chwałą na wszystkich frontach Powstania Wielkopolskiego, zaś po zakończeniu Powstania weszły w skład 11 pułku strzelców wielkopolskich. W okresie międzywojennym Jarocin nadal się rozwijał. Między innymi przystąpiono do elektryfikacji miasta, w związku z czym w 1928 roku wybudowano elektrownię.
Po wybuchu II wojny światowej Jarocin został zajęty przez Niemców 6 września 1939 roku. Okupacja upłynęła pod znakiem terroru, wysiedleń i szykan wobec ludności polskiej. Pomimo tego w Jarocinie działały organizacje konspiracyjne. Istniała Narodowa Organizacja Wojskowa, wcielona później do AK, działały konspiracyjne struktury Stronnictwa Ludowego, od 1944 roku pojawiła się konspiracja zawiązywana przez radzieckich spadochroniarzy. Wojska radzieckie zajęły Jarocin wieczorem 24 stycznia 1945 roku. Natychmiast powstały polskie władze. W dziejach miasta rozpoczął się nowy okres.
