Pracownicze Plany Kapitałowe - dla kogo i po co? PPK jak druga emerytura? [PORADNIK]

Co to jest PPK?

- Bywają nazywane planami emerytalnymi, ale nimi nie są, gdyż nie zapewnią wypłat pieniędzy do końca życia, a tylko przez 10 lat - tłumaczy Piotr Kuczyński, ekonomista, główny analityk Domu Inwestycyjnego Xelion. - Są to więc plany oszczędnościowe obejmujące z automatu wszystkie osoby pracujące na umowach, od których odprowadzane są obowiązkowe składki emerytalno-rentowe. Chodzi o pełnoletnich pracowników, którzy nie ukończyli jeszcze 55. roku życia - dodaje.

Co ważne, zatrudnieni są zapisani do programu automatycznie, ale w każdej chwili mogą się z niego wypisać. Deklaracje o rezygnacji wygasają co cztery lata. I właśnie teraz tracą ważność, co oznacza, że jeśli pracownik do 31 marca nie złoży rezygnacji ponownie, od 1 kwietnia jego wynagrodzenie będzie pomniejszane o wpłaty na PPK.

Osoby w wieku 55-70 lat nie są automatycznie objęte PPK. Mogą przystąpić do programu, składając odpowiedni wniosek. Nie można tego zrobić po 70. roku życia. Jeśli jednak było się w programie wcześniej, po 70-tych urodzinach można dalej w nim pozostać.

Ile wynoszą składki na PPK?

- Na oszczędności w PPK składają się pracownicy, pracodawcy i państwo. Pierwsi oddają miesięcznie minimum 2 proc. pensji brutto, drudzy - 1,5 proc., a państwo dopłaca rocznie 240 zł, czyli 20 zł co miesiąc. W pierwszym roku (ale po minimum trzech miesiącach) udziału w programie rząd daje też kwotę powitalną w wysokości 250 zł - mówi Piotr Kuczyński.

Pracownicy zarabiający brutto nie więcej niż 120 proc. najniższej krajowej (obecnie minimalna pensja to 3.490 zł), mają prawo zmniejszyć swój udział w PPK nawet do 0,5 proc. wpłaty z wynagrodzenia. Zawsze mogą również go zwiększyć o dodatkowe 2 proc. (czyli maksymalna składka to 4 proc. z wynagrodzenia brutto).

Gdzie trafiają nasze pieniądze?

Pieniądze z Pracowniczych Planów Kapitałowych podlegają inwestycjom. Są lokowane w wybranym przez pracodawcę funduszu, który dostosowuje poziom ryzyka inwestycyjnego do wieku pracownika (tzw. fundusz zdefiniowanej daty). W praktyce oznacza to, że wraz z wiekiem mniej oszczędności idzie na ryzykowne akcje, a więcej na bezpieczniejsze obligacje czy bony skarbowe.

- Trzeba więc zdawać sobie sprawę z tego, że PPK jest inwestycją obarczoną ryzykiem - tłumaczy analityk Piotr Kuczyński. - Oszczędzane pieniądze podlegają bowiem zmianom na rynkach finansowych. Jeśli trafimy na wieloletnią bessę, wpłacone pieniądze stracą na wartości. I odwrotnie - jeśli na rynkach panować będzie hossa, wypłacimy de facto więcej niż odłożyliśmy.

Kiedy można wypłacić pieniądze z PPK?

PPK nie jest obowiązkowym programem, więc odkładane pieniądze można wypłacić w każdej chwili przed ukończeniem 60 lat. Ta wypłata będzie jednak pomniejszona o:

• całość dopłat państwa
• 30 proc. skladek pracodawcy
• podatek od zysków kapitałowych.

Istnieją również dwie wyjątkowe sytuacje, w których można wypłacić oszczędności bez dodatkowych obciążeń:

• poważna choroba uczestnika PPK, małżonka lub dziecka (do 25 proc., bez obowiązku zwrotu)
• przed ukończeniem 45. roku życia na pokrycie wkładu własnego do kredytu hipotecznego (do 100 proc. oszczędności, z koniecznością zwrotu w ciągu 15 lat).

Przeczytaj także: Czterodniowy tydzień pracy. Czy to rozwiązanie może sprawdzić się w Polsce?