80 lat temu, 3 kwietnia 1940r. sowieckie NKWD rozpoczęło likwidację obozów jenieckich, w których przebywali polscy oficerowie: w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. Planowe i systematyczne egzekucje, trwały sześć tygodni... Oficerom zabierano pas główny, obrączkę, zegarek i krępowano ręce. Strzał w tył głowy i...piach, pas, krępowanie rąk, strzał w tył głowy i piach... i następny (slieduszczij), I tak dwadzieścia tysięcy razy... Wśród zamordowanych oficerów byli mieszkańcy Jarocina i okolic... Pamiętajmy, że 13 kwietnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
Przypomnijmy. Jesienią 1939 roku Związek Sowiecki zgromadził polskich jeńców wojennych w kilku specjalnie utworzonym systemie obozów: w Kozielsku, Starobielsku, na wyspie jeziora Seliger k. Ostaszkowa, oraz w Miednoje i Twerze. Sowiecki aparat bezpieczeństwa dążąc do szybkiego zniszczenia struktur Państwa Polskiego, uderzył w jego filary, tj. wojsko, policję, wymiar sprawiedliwości, administrację cywilną, szkolnictwo, liderów partii politycznych i organizacji społecznych. W konsekwencji znacznemu osłabieniu uległa polska elita inteligencji i trzon polskiej armii. Taki był cel sowieckiej władzy w stosunku do Polski. W jego realizacji nie cofnięto się nawet przed ludobójstwem.
13 kwietnia 1943 roku Niemcy ujawnili, że w lasach pod Katyniem, nieopodal Smoleńska na terenach radzieckich, wówczas okupowanych przez Niemców, znajdują się masowe groby polskich oficerów. Następnego dnia informacja o tym odkryciu opublikowana została w Warszawie – w „Nowym Kurierze” oraz w innych gazetach wydawanych w języku polskim przez niemieckie władze okupacyjne. Pierwsze informacje o zbrodni katyńskiej docierały do polskich miast i miasteczek już w kwietniu 1943 roku, min. za pośrednictwem niemieckiej gazety „Ostdeutsche Beobachter”. Międzynarodowy Czerwony Krzyż odmówił wówczas wysłania komisji do Katynia. Niemcy przeprowadzili więc ekshumację z udziałem ekspertów różnych narodowości, umożliwili też przybycie delegacji z okupowanej Polski. W jej składzie był Józef Mackiewicz - pisarz i publicysta, który później tak relacjonował tamte wydarzenia:
„[…]Proszę sobie wyobrazić tysiące, tysiące trupów i wszystkie w mundurach oficerów polskich. Kwiat inteligencji, rycerstwo Narodu! Tworzą warstwy w głąb, warstwy ciał ludzkich, jedne na drugich. W dwóch największych grobach warstwa trupów sięgała dwunastu rzędów w głąb. Pomyśleć, że każda z tych pozycji leżących była ostatnim odruchem męki, rozpaczy, strachu i bólu…”[…]stawiających opór, jak to wykazały badania krępowano. Na kilka dni przed moim przybyciem dokonano wstrząsającego odkrycia. Oto w jednym z dołów znaleziono warstwy oficerów, których kładziono żywcem twarzami w dół, na poprzednio już zabite warstwy, albo jeszcze w konwulsjach przedśmiertelnych i rozstrzeliwano w pozycji leżącej…”
Nie udało się do dzisiaj ustalić dokładnej liczby zamordowanych Polaków. Szacunki mówią o 21.857 osobach. W dołach śmierci spoczęło też 46. oficerów Wojska Polskiego i funkcjonariuszy Policji Państwowej związanych z Jarocinem i powiatem jarocińskim poprzez urodzenie, zamieszkanie, pracę lub służbę.
w Katyniu - 15 oficerów i podoficerów,
w Charkowie - 16 oficerów i podoficerów,
w Twerze (Kalinin) - 15 funkcjonariuszy Policji Państwowej,
NAZWISKA ZAMORDOWANYCH JAROCINIAKÓW:
Jeńcy obozu NKWD w Kozielsku, zamordowani w Katyniu
1. por. BANASZAK Stanisław,
2. ppor. BIENIA Jan,
3. BŁAŻEJEWSKI Maksymilian,
4. IDASZAK Roman,
5. ppor. BRENDA Hieronim Edmund,
6. ppor. CEREKWICKI Szczepan,
7. ppor. KRUKOWSKI Leon,
8. ppor. KRUKOWSKI Henryk,
9. ppor. ŁOZIŃSKI Roman,
10. MASZNER Czesław,
11. kpt. OSIKA Józef,
12. ppor. PERZAK Paweł,
13. ppor. PŁONKA Antoni,
14. SCHMIDT Lucjan,
15. kpt. STĘPLEWSKI Józef Władysław,
Jeńcy obozu NKWD w Starobielsku, zamordowani w Charkowie
1. kpt. BŁOJ Feliks,
2. ppor. CHYŁKA Feliks,
3. FILODA Franciszek,
4. ppor. GINTROWICZ Jan,
5. ppor. GRABSKI Feliks ,
6. por. HEINZEL Józef,
7. por. HOFFMAN Zdzisław,
8. por. PODLEWSKI Michał,
9. kpt. KUBIAK Stanisław,
10. ppor. LISSOWSWKI Edgar,
11. mjr. ŁANIEWSKI Maciej,
12. por. ŁUCZAK Bolesław,
13. ppor. PUJANEK Wincenty,
14. ppor. SIEKIERSKI Heliodor,
16. mjr. SOŁTAN Adam,
Funkcjonariusze Policji Państwowej - jeńcy obozu NKWD w Ostaszkowie, zamordowani w Twerze (Kalinin).
1. przod. PP BARTKOWIAK Stanisław,
2. post. PP DOMINICZAK Jan,
3. st. post. PP DRZEWIECKI Adam,
4. post. PP FIGAN Stanisław,
5. post. PP JÓŹWIAK Stanisław,
6. post. PP KLINKOWSKI Michał,
7. st. przod. PP KUBIAK Jan,
8. st. post. PP MATECKI Stanisław,
9. przod. PP OWCZARSKI Wojciech,
10. st. post. PP STRANZ Franciszek,
11. poster. PP PLUCIŃSKI Władysław,
12. st. post. PP SZCZEPAŃSKI Stanisław,
13. post. PP NOWACZYK Konstanty,
14. post. PP CHLEBOWSKI Stefan,
15. przod. PP ZIELIŃSKI Franciszek,
Cześć Ich pamięci !
Pamiętajmy, że 13 kwietnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
Przygotował: Andrzej Gogulski
